نمایه

خوب در خدمت شما هستیم با جلسه چهارم از محافل قرآنی قرار آسمانی که در این جلسه درباره آیه هفتم و هشتم سوره مبارکه حجرات با هم صحبت خواهیم کرد. آیه را با هم تلاوت می‎کنیم؛ «وَ اعْلَمُوا أَنَّ فیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ یُطیعُکُمْ فی‏ کَثیرٍ مِنَ الأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِکُمْ وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُون‏»، این آیه هفتم، اما آیه هشتم: «فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ نِعْمَةً وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیم»، خوب ترجمه این آیات را با هم مرور کنیم؛‏

ترجمه بر اساس تفسیر المیزان از جناب آقای صفری نقل می‎‏کنیم، در این ترجمه می‏‎خوانیم: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ فیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ»، و بدانید که رسول خدا در میان شماست! و شما باید این نعمت را پاس بدارید. پیغمبر بین شماست و شما باید قدر این نعمت را بدانید.

«لَوْ یُطیعُکُمْ فی‏ کَثیرٍ مِنَ الأَمْرِ لَعَنِتُّمْ»، اگر او در بسیاری از امور از آرای شما پیروی کند، دچار زحمت می‏شوید و به هلاکت می‎افتید «وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الإیمانَ»، و خدا نخواسته است که چنین شود، بلکه ایمان را برای شما دوست داشتنی قرار داد «وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِکُمْ» و آن را در دلهای شما بیاراست «وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ» و کفر و فسق و گناه را در نظرتان ناخوشایند ساخت «أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُون»، تا رشد یابید و آنانکه ایمان را دوست دارند و از کفر بیزار هستند رشد یافته‎گان‎اند.

و آیه بعدی: «‏فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ نِعْمَةً وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ»، آری این موهبت‎ها به مؤمنین داده شد تا برای آنان از جانبِ خدا فضل و نعمتی باشد. «وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ» و این موهبت‎ها بی مورد و گزاف نیست بلکه خدا به شایستگان فضل و نعمت آگاه و کارهای او از روی حکمت است.

خوب این هم ترجمه این دو آیه؛ شأن نزولش هم که ناظر به همان آیات قبل که آیه نبأ باشد است. موضوع این بود که مردم داشتند به پیغمبر فشار می‎آوردند تا پیغمبر از نظر آنها در حمله کردن به بنی المصطلق تبعیت کند، پیغمبر خودداری کرد و تبیُّن کرد و خالد بن ولید را فرستاد تا خالد برود بررسی کند و صحّت خبر را بسنجد، او سنجید و آورد و معلوم شد که خبر صحّت ندارد و مشخّص شد که مسلمان‎ها با فشار آوردن خودشان بر پیغمبر، داشتند یک دردسر بزرگی را برای خودشان به وجود می‎آوردند، یک جنگ بیهوده و خون‏هایی که قرار بود الکی به زمین ریخته بشود. در ادامه آن آیه به آیه هفتم و هشتم سوره مبارکه حجرات می‎رسیم.

ابتدای آیه این است: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ فیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ»، اما بدانید که رسول الله در میان شماست! این یک مطلب، دو مطلب مهم در این آیه وجود دارد. مطلب اول حضور پیغمبر است و می‎‏گوید صرف حضور پیغمبر کفایت نمی‏کند، پیغمبر باید در جایگاه خودش قرار بگیرد، چه جایگاهی؟ جایگاه رهبری، مدیریت و ریاست! تو جایگاه رهبری و مدیریت و ریاست شما باید از پیغمبر تبعیّت کنید، نه پیغمبر از شما تبعیّت کند! پس«وَ اعْلَمُوا أَنَّ فیکُمْ رَسُولَ اللَّه‏» را کامل می‎کند و می‎‏گوید: پیغمبر در میان شماست و وقتی در میان شما پیغمبر هست، پیغمبر باید متبوع شما باشد و شما باید تابع پیغمبر باشید.

خوب حکمت آن را بیان می‏کند: «لَوْ یُطیعُکُمْ فی‏ کَثیرٍ مِنَ الأَمْرِ لَعَنِتُّمْ» اگر شما به جای اینکه از پیغمبر تبعیّت کنید، فشار بر رهبری بیاورید و رهبر را تابع بر خودتان بکنید، پایان کار به درد سر افتادن و به زحمت افتادن است. فعل «لَعَنِتُّمْ» که لام برای تأکید است و «عَنِتُّمْ» صیغه نهم از «عَنِتَّ» به معنای سختی و به رنج افتادن است. پس عاقبت کسانی که به جای تبعیّت از پیغمبر، از رهبر، رهبر را تحت فشار قرار می‏دهند برای اینکه تابع آنها باشد، پایانش دردسر، رنج و سختی است. این یک مطلب؛

حالا خدای متعال در پایان آیه صحبت از فضل می‏کند، صحبت از رحمت می‏کند. این آیه، آیه لطف است. اگر بخواهیم برای این آیه یک عنوان انتخاب کنیم باید بگوییم لطف؛ قاعده لطف الهی، خدا نسبت به بندگانش لبریز از محبّت است، این خدایی که عاشق بندگانش است نمی‏تواند نسبت به عاقبت آنها بی تفاوت باشدف به مقتضای لطف خودش آمده به بندگان خودش یاری رسانده است، این یاری رساندن چطوری است؟ این لطف چطوری خودش را نشان می‏دهد؟

خدا می‏گوید شما می‏خواهید بروید و به مقصد برسید، من دو جور شما را کمک می‏کنم؛ کمک اول همین است که الآن گفت: «وَ اعْلَمُوا» آقا! نگران نباشید «أَنَّ فیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ»، پیغمبر در بین شماست از چیزی نترسید، من هستم! پیغمبر به نمایندگی از من در میان شما هست، نگران نباشید، پیغمبر راه را بلد است، پیغمبر مقصد را می‏شناسد، پیغمبر مسیر درست هدایت، مسیری که شما به عاقبت بخیری و به سعادت و به امنیت و به آسایش برسید را بلد است، خیالتان راحت باشد. این یک، خدا آمد حالا چه در قالب پیغمبر اکرم و چه در قالب سایر انبیای الهی و چه نازل کردن کتب آسمانی در صدر همه قرآن کریم و چه برانگیخته شدن و نصب ائمه اطهار(علیهم السلام)، خدای متعال به واسطه این وسیله‎ها راه درست، راهی که آدم دچار دردسر نشود، دچار رنج و دچار سختی نشود و عاقبتش عاقبت خیر باشد توسط اینها نشان داده است و گفته اگر شما دنبال سر اینها حرکت بکنید به این عاقبت خوب خواهید رسید.

این جلوه اول لطف خداست